Туше Делииванов

Петар Делииванов - Туше бил македонски револуционер, член и раководител на Македонската револуционерна организација, задграничен преставник, учител, публицист.
Туше е роден е Кукуш, на 13 октомври 1869 година. Се школувал во Солунската машка гимназија „Св. Кирил и Методиј“, а потоа учителствувал во Кукуш.
Поради недостаток на изворна документација не се знае точно кога Делииванов станал член на ТМОРО. Имено Христо Татарчев истакнува дека меѓу првите членови на организацијата бил Туше Делииванов кој бил препорачан од Иван Хаџи Николов бидејќи:

"...бил почитуван во целиот Кукуш и околијата поради својата добрина, чесност и такт во училишно - општинските работи."

Треба да се истакне дека не јасна улогата на Туше при формирањето на Месниот комитет во Кукуш. Татарчев во своите спомени вели дека по Ресенското советување комитетот во Кукуш собрал големи финансиски средстава за организацијата и дека во таа работа учествувал и Туше.
Од друга страна Димитар Влахов во своите спомени истакнува дека Кукушкиот комитет бил формиран од страна на Туше Деливанов и Христо Влахов , а во споемните на Туше индирекно се дознава дека тој го познавал Дамјан Груев уште додека тој бил коректор во печатницата на Коне Самарџиев.
Врз основа на податоци дел од историчарите сметаат дека Туше учествувал во формирањето на комитетот во Кукуш и веројатно предходно се зачленил во ораганизацијата. Меѓутоа, Туше во своите спомени конкретни податоци за овие настани не кажува дури и има извенсни контардикторности во неговите изјави.
Тој кажува дека поради недоразбирања со учителската управа и поради здодевност во летото 1894 година поднел оставка на учителската фукција и без некоја посебна причина заминал во Софија каде имал случајна средба со Гоце Делчев. Тие двајца пота од Бугарија се вратиле во Македонија и во Штип сеуше не симанати од коњите биле пречекани од Дамјан Груев.
Делииванов истакнува дека тој тогаш заедно со Делчев не дал заклетва на организацијата поради некои императиви во Уставот.
Во ваквите спомени на Делииванов дел од историчаррите се сомневаат и мислења, иако не потврдени, дека средбата на Делииванов и Гоце Делчев во Софија не била случајна и дека таа била организирано до страна на Иван Хаџи Николов со цел да се внесе Делчев во организацијата овојпат преку кукушката линија.
По завршувањето на учебанта 1894/95 година околу 15 јули Туше Делииванов се нашол во Кукуш и се вработил повторно како учител и станал престедател на месниот комитет.
Тогаш организацијата во Кукуш преставувала масовно движење и речеиси сите биле дирекно или индирекно поврзани со неа со исклучок на неколку богати џорбаџии.
Во Кукуш тогаш егзистирала терористичака група како егзекутивен орган и членовите на организацијата биле поделени во десетки на чело со началник, а била спроведена и втората одлука од Ресенското советување односно парични средставе се собирале и од симпатизерите на револуционерното дело.
Понекогаш доѓало и до недоразбирања така што во отсуство на Туше еден од понеискусните раководители побарал пари од Тено Тодоров кој одбил да даде и затоа комитетот го покренал прашањето за негова егзекуција но кога Делииванов дознал за тоа заминал кај Тодоров и му кажал дека парите се за организацииата по што тој дал 40 лири.Туше Деливанов и Гоце Делчев во 1895 година преземаат една поголема обиколка низа Македонија. Тие ги посетиле Велес, Солун, Кукуш, Дојран, Гевгелија, Струмица и Радовиш и во текот на оваа обиколка биле формирани нови комитети, а воедно биле зацврстени постојните со што дошло до заврстување и проширување на организациската мрежа во Солунскиот вилает односно во Македонија.
Во приодот од средината на 1895 до средината на 1898 година Туше Делииванов раководел со комитетот во Кукуш но конкретни податоци за овој период во историската наука нема.
Историчарите претпоставуваат дека комитетот во Кукуш на чело со искусниот Туше Делииванов продолжил да дејствува како и порано но сега во духот на конгресните одлуки од 1896 година.
По почетокот на 1898 година положбата на Делииванов била неодржлива во Кукуш и затоа Иван Хаџи Николов побарал од Охридско - преспанскиот митрополит Методиј да му даде служба на Туше во неговата митрополија.
По враќањето од Битолскиот вилает во 1900 година Делииванов повторно бил раководител во Кукуш, а тој истата година имал средба со Христо Чернопеев кој малку подоцана во август со својата чета имал судир со аскерот при што бил ранет и морал да замине на лекување во Солун. Чернопеев на заминување со себе го зел и Михаил Герџиков, а неговото присуство во Кукушко било искористено од Делииванов да агитира меѓу населението истакнуваќи:

"...(Герџиков е б.н) образован момок, татко му директор на банка, има златна табакера, и дошол да не ослободува."

На 23.01.1901 година се разврзала една од најголемите провали со кој се соочила организацијта. Во Солун биле уапсени неколкумина, а истрагата бргу се проширила и во Кукушко.
Кон крајот на јануари во Солун бил донесен и Туше Делииванов но тој бил пуштен бидејќи според полицијата не се бараал Делииванов туку караиванов.
Меѓутоа Туше разбрал дека него го бараат и дека станува грешка во презимето и веднаш станал нелегален и се засолнил во четата на Чернопеев. Покрај Делииванов во оваа чета се засолниле голем број на легални организациони дејци така што бројот на душите се качил на 30 и затоа Чернопеев и Делииванов заминале во Гевгелиско каде се ослободиле од нив и четат се свела на 13 души. Христо Чернопеев и Туше Делииванов зедно со четата на 4.02.1901 година во селото Бајалци имале судир со турскиот аскер при првата престрелка загинале 7 комити но четата успеала да се повлече кон селото Калиново но таму од селаните разбрале дека доаѓа друга потера и дури третиот ден успеала да и избегаат на турската потера и кон крајот на март Чернопеев и Делииванов се нашле во Бугарија.
Во Бугарија Делииванов му се придружил на Гоце Делчев во борбата против тежнеењето на Иван Цончев за преземање на Врховниот комитет во свои раце.
Кон крајот на јули и почетокот на август 1901 година во Софија се одржал IX македонски конгрес на кој ТМОРО учествувал со своја листа во која бил и Делииванов но победила листата на Цончев и тој успеал индирекно преку Стојан Михајловски за го преземе Врховниот комитет во свои раце.
Иван Цончев веднаш по преземањето на комитетот во свој раце дошол во судир со Задграничното претставништво и тој организаирал средба на која како преставници на ТМОРО меѓу другите присуствувале Туше и Димитар Стефанов.
Тие двајца декларативно изјавиле дека ќе побараат од дотогашните преставници да не се мешаат во работите на Врховниот комитет и ќе побараат од нив да се вратат во Македонија.
Цончев вршел притисок врз Иван Гарванов за остарнување на Гоце Делчев и Ѓорче Петров од Бугарија и затоа на 23.09.1901 година Граванов издал окружно со кое Туше Делииванов и Димитар Стефанов биле поставени за Задграничното претставништво но остапката пред Цончев била привидна бидејќи Делииванов и Стефанов биле блиски соработници на Гоце Делчев.
Една од главните задачи на Туше Деливанов како задграничен преставник е да се спротистави на Иван Цончев кој сакал да керене востание во Македонија кое му било потребно на бугарскиот кнез.
Цончев веднач по преземањето на комитетот започнал со праќање на чети во Македонија и посегнал по пограничните пунктови на ТМОРО во Бугарија.
Затоа Делииванов и Димитар Стефанов од Врховниот комитет побарале 30 - километарска зона на бугарска територија, пари за издршка на здаграничните преставници, пунктовите и за еден весник за Македонија.
Меѓу другото било побарано остранување на Тодор Саев од Дупница кој наредил јавно тепање на Ефрем Чучков. Врховниот комитет ги одоговлекол преговорите и побарал основа за таквите барања. Делииванов и Стефанов истакнале дека ТМОРО е тајна и револуционерна, а дека Комитетот е легална организација која јавно работи и затоа пунктовите треба да бидат под контрола на ТМОРО.
Врховниот комитет го прифатил барањето но по десетина дена било побарано продолжување на преговорите и од своја страна Комитетот издал окружно до македонските друштва во кое било истаканто дека односите помеѓу девете организации се во хармонија.
Бидејќи ова окружно не соодејствувало со вистината, Туше и Димитар Стефанов на Врховниот комитет му поставиле рок од 48 часа да го повлече окружното и бидејќи тоа не било сторено здаграничните преставници на 14.12.1901 година ги известиле македонските друштва дека ТМОРО за секогаш ги прекинува контактите со овој состав на Врховниот комитет.
Во ноември, по спласнувањето на врховистичкото движење во Македонија, биле назначени нови задгранични преставници и сега едноо од главните прашања кое и било наметнато на ТМОРО е дали да се крене востание во Македонија. Во овие случувања активно дејствувал и Делииванов.
Кон крајот на јули 1902 година во Софија било одржано советување на кое покрај Гоце Делчев, Иван Гарванов, Тома Карајовов и други, присуствувал и Делииванов. На оваа советување било разгледало барањето на битолчани за кревање на востание и барањето било одбиено. На 24.12.1902 година било одржано ново советување и било разгледано повторно прашањето за востание во Македонија и мозинството повторно прдеводено од Делчев било против.
Треба да се истакне дека Делииванов долго не бил во Македонија и не ги познавал доволно условите за кревање на востание и од тука најверојатно е дека тој како долгогодишен пријател и соработник на Делчев го подражал во неговите напори за некревање на неподготвено востание.
Постепено Делииванов бил потиснаат од младите кадри во организацијата, а по смрта на Гоце Делчев тој останал доследен на Гоцевите идеали.
По расколт во Македонската револуционерна организација тој застанува на страната на Јане Сандански и по Младотурската револуција се вратил во родниот град и станал член на Народната федеративна партија. Меѓутоа оваа партија по една година го прекратила своето постоење и Делииванов се вратил во Бугарија.По враќањето во Бугарија, Делииванов се повлекол од револуционерната дејност и го посветил животот на пишување книги. Во нив ги запишал своите сеќавања за организацијата како и за другарството со Гоце Делчев.Туше Делииванов умира в 1950 година в Софиja.